Behandeling
Huid- en Oedeemtherapie Heerlen behandelt lipoedeem volgens de geldende richtlijn voor lipoedeem (1-5-2014) en het Europese consensus document.
“Essentieel in de behandeling van patiënten met lipoedeem is de voorlichting. Vaak is het voor patiënten een opluchting te horen dat hun klachten herkend worden en een naam en oorzaak hebben, echter het feit dat er geen makkelijke oplossing is voor hun probleem kan een grote teleurstelling zijn. Het onderkennen van de problematiek is van groot belang en voor sommige patiënten kan psychologische hulp nodig zijn. [Langendoen 2009]
Het doel van het behandelen van lipoedeem is meerledig, namelijk: het verminderen van subjectieve klachten en functiebeperkingen en preventie van toename van het lipoedeem. Tevens zal de behandeling gericht moeten zijn op factoren die het lipoedeem negatief beïnvloeden (zoals overgewicht, verkeerd ziekte-inzicht en afnemende lichamelijke activiteit).
Een behandeling van de oorzaak is niet voorhanden. De behandeling zal gericht moeten zijn op een aantal pijlers:
- Het zo nodig (her)ontwikkelen van een gezonde leefstijl;
- Het stimuleren van de vaat/lymfpomp door compressie van de kuitspieren;
- Het bestrijden van een oedeemcomponent indien aanwezig door overgewicht;
- Het, zo mogelijk, verminderen van de pijnklachten;
- Het verbeteren van spierkracht en spieruithoudingsvermogen;
- Overige (dieetmaatregelen, psychische begeleiding, orthesen voor het houdings- en bewegingsapparaat, bv door de podotherapeut);
- Reductie van het lipoedeem d.m.v. liposuctie. Deze behandeling wordt op dit moment niet door de zorgverzekeraars vergoed.
De standaard conservatieve therapie van lipoedeem is wezenlijk anders dan die van lymfoedeem. Compressietherapie, (her) ontwikkeling van een actieve leefstijl en afvalbeweegprogramma’s kunnen echter wel onderdelen van de behandeling van lipoedeem zijn. [Forner 2012].
Juist bij lipoedeem is het belangrijk om een multidisciplinaire aanpak te hanteren. Hiervoor heeft Huid- en oedeemtherapie Heerlen een netwerk opgezet van behandelaars die rondom deze aandoening een belangrijke functie vervullen, zoals ook de “Richtlijn Lipoedeem” adviseert.
Het Lipoedeemnetwerk Parkstad bestaat uit:
- Fysiotherapie voor individuele begeleiding bij het opbouwen van spierkracht en conditie en groepssessies voor lipoedeempatiënten
- Huid- en oedeemtherapie; ‘diagnose’, begeleiding, educatie en aanmeten van compressiehulpmiddelen
- Diëtetiek: begeleiding bij gezonde keuzes en komen tot een gezond gewicht
- Podotherapie: behandelen van doorgezakte voeten (waardoor ook knieproblemen verminderen)
De deelnemers aan dit netwerk hebben korte lijnen en informeren elkaar (met goedvinden van de patiënt) over het verloop van het behandeltraject, voor een zo snel en goed mogelijk resultaat.
Deelnemers aan het netwerk vindt u bij: links
Het (her)ontwikkelen van een gezonde leefstijl (beweging, voeding)
Lipoedeem, kan gepaard gaan met pijn, krachts- en conditieverlies en leidt in de ernstiger gevallen tot een afname van het dagelijkse activiteiten niveau. Een terugkerend tekort aan fysieke inspanning is een risicofactor voor verdere achteruitgang van het lipoedeem beeld, zeker in combinatie met een toenemend lichaamsgewicht.
Interventies gericht op het (her-)winnen en behouden van een voldoende actieve leefstijl, waarbij in de eerste fase de therapie gericht zal zijn op het opbouwen van de spierkracht en de algehele conditie zullen in de meeste gevallen plaatsvinden onder therapeutische begeleiding. Het uiteindelijke doel van de therapeutische interventies is het opheffen van de spierkracht- en conditietekorten om daarmee het opbouwen en behouden van een actieve leefstijl mogelijk te maken, waarna verdere begeleiding overbodig wordt.
Ook overgewicht is een belangrijke te beïnvloeden factor, waarvoor samenwerking met een diëtist noodzakelijk kan zijn. Steeds duidelijker wordt dat lipoedeem op zichzelf niet progressief is, maar de toename van het gewicht zorgt voor progressie van de aandoening. Het is voor mensen met lipoedeem daarom van groot belang om een stabiel gewicht te houden (en zo mogelijk gewicht te reduceren).
Ondanks het feit dat diëten en veranderingen in eetpatroon de disproportionele vetverdeling bij lipoedeem niet kunnen voorkomen, kunnen ze wel de prognose en de algemene gesteldheid verbeteren en een obesitas component verminderen. [Langendoen 2009; Reich-Schupke 2013]
Het bestrijden van de oedeem component (indien aanwezig)
Eerst moet worden vastgesteld of er naast het lipoedeem door overgewicht een oedeemcomponent aanwezig is. Compressietherapie en therapeutisch elastische kousen zorgen niet voor afname van de vetdeposities, maar kunnen verdere oedeemvorming voorkomen en zo bijbehorende klachten verminderen. Vaak zijn patiënten mobieler met compressietherapie dan zonder compressietherapie. Vanuit het oogpunt van stimuleren van de circulatie (veneuze, arterieel en lymfatisch) is het dragen van een kous (klasse 2), nuttig. Men moet echter bedacht zijn op afsnoering rond de enkel door een rondbreikous, waardoor juist een averechts effect ontstaat. De voorkeur gaat dan ook uit naar een therapeutisch elastische vlakbreikous, bij uitzondering voldoet in een aantal gevallen een rondbreikous ook, anders dan nu is opgenomen in hulpmiddelen kompas. [Meier-Volrath 2005; Wienert 2006].
Het is niet bewezen dat Manuele lymfedrainage (MLD) plaats heeft in de behandeling van lipoedeem [Reich-Schupke 2013, Langendoen 2009]. Indien er sprake is van een combinatie met (obesitas geïnduceerd) lymfoedeem wordt verwezen naar de richtlijn lymfoedeem. Overigens is de oedeem component bij lipoedeem vaak een dynamische insufficiëntie en zijn de lymfbanen in principe niet aangetast. [Földi 2005] “
De behandeling van lipoedeem in onze praktijk bestaat meestal uit het herkennen van de aandoening. Daarnaast adviseren wij over het dragen van compressie, het verbeteren van de spierkracht en het opbouwen van conditie. Ook het bereiken van een gezond gewicht is een van de adviezen.
Om het esthetische aspect te verbeteren kan eventueel endermologie toegepast worden.
